ʻO ka likeʻole o ka nohona kanaka - he mea hōʻailona ia o ka wā i hala aku nei a ponoʻole ke poina, akā,ʻo ka mea hou i kēia manawa,ʻo ia kekahi ma kahiʻano aʻoi aʻe paha i kahi launaʻole o ka ahahui i kēia manawa.
Kaʻole kaulike pili kālā - he aha ia?
Ua likeʻole ka likeʻole o ka nohona kanaka mai nā wā kahiko o ka loiloi kanaka. ʻO ka mōʻaukala o nā'āina likeʻole he hōʻailona maopopo loa ia no ka hopena i ka hoʻokaumaha a me ka hoʻokauʻiaʻana o nā kānaka - he mau'ōlelo hōʻino kēia,ʻo ka hakakā o ka pōloli, nā kaua a me nā kipi. Akāʻo kēiaʻike, i kauohaʻia e ke koko,ʻaʻole ia e aʻo i kekahi mea. ʻAe, i kēia manawa, ua laweʻo ia i kahiʻanoʻeleʻele a me ka uhi. He aha ka hopena likeʻole i haʻiʻia ai a he aha ka mea e kū nei i kēia lā?
ʻO ka likeʻole o ke kanakaʻo ka mahele a iʻole keʻano likeʻole o nā kānaka i loko o nā papa, nā hui a i nā hui paha, e like me ko lākou kūlana i loko o ka ahahui,ʻo ia hoʻi ka hoʻohana kūponoʻole i nā manawa, nā pono a me nā pono. Inā hoʻokūnanaʻia ke kūlikeʻole i keʻano me keʻano o kahi alapili, a laila, ma kona mau haʻahaʻa haʻahaʻa, e hoʻokaumahaʻia, nāwaliwali, a ma mua o nā mea hoʻoluhi a waiwai ,ʻo ka poʻe i loaʻa ka mana a me ke kālā ma ko lākou lima. ʻO kēia ka hōʻailona nui o ka palekana o ka lehulehu ma luna o ka poʻeʻilihune a me ka mea waiwai. Aia kekahi mau hōʻailona o ka launaʻole pili kanaka.
Nā kumu o ka likeʻole o ka nohona pili kanaka
He aha nā kumu o ka launaʻole pili kanaka? Uaʻike nā kānaka kumukānāwai i ke kumu kumu i kahi pilinaʻole i ka waiwai a me ka māheleʻana i nā waiwai waiwai. Uaʻikeʻo R. Michels (Kelemānia o ka poʻe Kelemānia) i ke kumu o ka hāʻawiʻana i nā pono a me nā mana nui i nā lako kīhao, i kohoʻia e nā poʻe like. ʻO nā kumu o ka kūlikeʻole o ka nohona kanaka i ka manaʻo o ka loea kaiapuniʻo Falani E. Durkheim:
- ʻO ka hoʻoikaikaʻana i nā kānaka e lawe mai i ka waiwai nui loa i ka hapū, i ka maikaʻi loa i kā lākouʻoihana.
- Nā kūʻokoʻa pilikino kūlohelohe a me nā kālena a ke kanaka, hoʻokaʻawale iā ia mai ka hui kaiaulu.
Nāʻano likeʻole o ka pilikanaka
Ua likeʻole nāʻano likeʻole o ka nohona kanaka, no laila, aia nāʻano hoʻohālikelike. Nāʻano likeʻole o ka nohona pili kanaka ma nāʻano physiological:
- makahiki - pili i nā poʻe a pau i kekahi mau kau makahiki, hiki keʻikeʻia kēia ma ka hoʻolimalimaʻana,ʻaʻole i laweʻia nā'ōpio no ka nele i kaʻike, nā poʻeʻelemakule, me ko lākouʻike nui, ua paniʻia e ka poʻe'ōpio, aʻoi aʻe ka maikaʻi ma ka manaʻo o ko lākou mau poʻo;
- piliʻole i ka nohokino pili i ka nohona pili kanaka - maanei e hiki ke noʻonoʻo i nā mea likeʻole e like me ka hoʻowahāwahāʻana o nā wāhine , i hōʻikeʻia ma kaʻikeʻana he mau wāhine wale nō e lawelawe ana i nā pou kūpaʻa i komo i ka nohona waiwai o ka'āina, ua hāʻawiʻia ka wahine i "kuleana no kāna kāne";
- kaʻoleʻole o ka nohona kanaka - nā poʻe liʻiliʻi,ʻaʻole nā lālā o ka "keʻokeʻo keʻokeʻo" nui e hoʻokaumahaʻia ma muli o kēlā mau mea e like me ka xenophobia a me ka wīwī.
Kaʻole kaulike pili kanaka i pili i ka nohona i loko o ke kaiaulu:
- nele / loaʻa o ka waiwai;
- ke kūʻokoʻa i ka mana.
ʻO ka hōʻike o ka launaʻole pili kanaka
Uaʻikeʻia nā hōʻailona nui o ka kūlikeʻole o ka nohona i loko o kēlāʻanoʻano like me ka māhele o ka hana. Heʻokoʻa nā hana a kānaka a ua hāʻawiʻia kēlā me kēia kanaka i kāna mau taleni a me kona akamai, i ka hiki ke ulu. Uaʻikeʻia kaʻole kaulike kanaka e like me ka hoʻihoʻiʻana i nā pono i ka poʻe iʻoi aku ke akamai a me ka hoʻolaha i ka lāhui. ʻO ke kūlana o ke kaiaulu a me ke kāohi (mai ka hua'ōlelo "strata" - ke kumuhana honua) ke kaulikeʻana o kahi paepae hierarchical, māhele i loko o nā papa, a inā ma mua, he mau kauā a he poʻe hoʻokauwā, he aliʻi feudal a me nā kauā, a laila i kēia manawaʻo ia ka mahele i:
- ka papa kiʻekiʻe loa;
- waena waena;
- pōʻino;
- ma waho o ka laina launaʻole.
Nā hopena o ka likeʻole o ka nohona pili kanaka
ʻO ka likeʻole o ka nohona kanaka a me kaʻilihune, nā kumu o ka hoʻohanaʻana i nā kumu waiwai o ka honua i nā paio a me nā kaua ma waena o ka heluna kanaka. ʻO ka hopena o ka hopena e ulu mālie aʻikeʻia i ka uluʻana o nā'āina he nui,ʻo ia ke alakaʻiʻana i ka hoʻolālā i ka hoʻolālāʻana, ka hoʻomauʻana i ke kūlana o ka hoʻomehana honua. Wahi a ka UN,ʻo ka hapalua o nā kumuwaiwai o ka honua i loaʻa iā 1% o nā mea i kapaʻia he kiʻekiʻe (ʻoihana kiʻekiʻe honua).
Nā kūlana o ka kūlikeʻole
ʻO ka launaʻole o ke kaiaulu ma keʻano kaiaulu,ʻaʻole ia he mau mea maikaʻi wale nō, inā mākou eʻike i ka likeʻole o ke kanaka mai kaʻaoʻao maikaʻi, hiki iāʻoe keʻike i nā mea nui, i ka nānāʻana iā lākou i ka manaʻo e loaʻa nā mea a pau i lalo o ka Sun. Nā kūlana piliʻole o ka nohona kanaka:
- ka ikaika e lilo i mea maikaʻi loa i kāuʻoihana, e hoʻonui i kāu mau taleni a me kou mau pono;
- ka hoʻonāukiuki i ka poʻe i makemake e ulu i ka nele ;
- me ka hoʻonohonohoʻana i ka'ōnaehana waiwai, nā mea i loaʻa nā waiwai waiwai waiwai, me ka poʻeʻaʻole kālā nui a hiki iā lākou ke hānai iā lākou iho a me ko lākou mauʻohana.
Nā hiʻohiʻona o ka kūlikeʻole i ka moʻolelo
Nā hiʻohiʻona o nā kūlikeʻole o nā pilikanaka a me nā papa hana palekana:
- He kūlana koʻikoʻi ka hoʻokaumahaʻana,ʻo keʻano kumuʻole o ka likeʻole o ka nohona kanaka iʻikeʻia mai ka wā kahiko.
- ʻO Caste . ʻO keʻano o ka palekana i ulu i ka pilina mai ka wā kahiko, i ka manawa i hoʻoholoʻia ai ka'olelike o ka nohona piliʻana i ka hoʻoilina,ʻo kahi keiki i hānauʻia mai kahi hānau mai, he mea ia. I ka'Āina, ua manaʻoʻiaʻo ka hānauʻana o kekahi kanaka i ka pōkā e pili ana i kāna mau hana i ka wā ma mua. He 4 mau kolepa: nā mea kiʻekiʻe - brahmanas, kshatriyas - nā koa, nā mea kūʻai, nā mea kālepa, nā mea kālepa, nā mokuahi.
- Kahi . ʻO nā'āina kiʻekiʻe -ʻo ka noʻonoʻo a me nā kāhuna pule ka kuleana kūpono e hoʻoili i ka waiwai ma o ka hoʻoilina. Unprivileged vasega - nā mea hana, nā poʻe mahi'āina.
Nāʻano o ka nohona likeʻole
ʻO ka kūlikeʻole o ke kaiaulu i kēia manawa o kahi waiwai kūlohelohe, no laila, keʻike nei kaʻike pilikanaka o ka hana i ka hoʻoikaikaʻana i kahi ala maikaʻi. Ua kālepaʻo American Barrologist B. Barber i nāʻanoʻano likeʻole o ka hoʻopiliʻana i ka pilina, ma luna o nā pahuhopu 6:
- Kūlana kūlana kiʻekiʻe.
- Ka mana o ka mana.
- ʻO ka waiwai a me ka waiwai.
- ʻO ka pilina o ka hoʻomana.
- ʻO ka nohoʻana o ka hoʻonaʻauao,ʻike.
- No kēia lāhui a iʻole ia lāhui, ka lāhui.
Kaʻole kaulike kanaka i ka honua
ʻO ka pilikia o ka launaʻole o ka nohona kanaka,ʻo ia ka hoʻokalakupua, ka xenophobia, a me ka hoʻokahuli ma luna o nā kāne . ʻO ka mea kūpono loa o ka kūlikeʻole o ka nohona likeʻole ma ka honua holoʻokoʻa ka waiwai likeʻole o ka poʻe. ʻO nā mea i hoʻoikaika i ka hoʻoikaika i ka lāhui ma ka honua holoʻokoʻa e like nō ia me nā makahiki i hala aku nei:
- o ka nohona - ke kūlanakauhale nui a me nā kauhale paha,ʻo ka mea iʻike nuiʻia ma nā kauhale ke emi mai ka uku o ka hana ma mua o ke kūlanakauhale, a heʻoi aku kaʻino o nā hana, aʻoi aku kaʻoihana;
- nā hana pāʻoihana (makua, makua, kumu, luna) - e hoʻoholo i ka kūlana, kūlana, ka mana o ka mana, waiwai;
- Māheleʻia ka māhele o ka hana - ke kino a me kaʻike haʻawina i nāʻano likeʻole.
Hiki ke hoʻokaʻawaleʻia ke kūlikeʻole o ka lehulehu?
ʻO ka moʻolelo i kākauʻia ma nā palapala iʻikeʻole i ka manawa iʻole e likeʻole ka nohona pili kanaka a me ka māheleʻana o ke kaiāulu i ka pae. Akā, i kekahi manawa he mea nui nui ka hopena o nā kānaka, no laila, he mea nui ka mālamaʻana i ka palekana a me ka hana a nā poʻe i ka mana e hoʻoikaika i ke kaiaulu. Nā ala e kāpae ai i ke kūlikeʻole o ka nohona:
- ka hoʻomohalaʻana i nā lawelawe kaiāulu ;
- loaʻa i ka lāʻau lapaʻau kūponoʻole a me ka hoʻonaʻauaoʻana;
- kōkua i ka poʻeʻilihune a me ka poʻe maʻi;
- ka hoʻomohalaʻana i nā hana maʻamau, nā kānāwai, ka uku kālā, ka paleʻana i nā lālā palekana o ka lehulehu (nā kūpuna, nā kīnā, nā makuahine makuaʻole);
- hāʻawi i kahi hana no nā poʻe kino kīnā;
- me ka hāʻawiʻana i nā kūlana kūpono no nā kāne a me nā wahine i ke komoʻana.