ʻO ka hoʻopaʻapaʻaʻana no ka loli o ke kahawai o ka Baibala i kaʻole aʻaʻoleʻole i hoʻopauʻia no nā makahiki he nui. Ua nui nā loiloi i hāʻawiʻia e nāʻepekema e hoʻolako i kekahi mau mea pono e hiki ke lilo i mea hōʻike e hōʻea ana kēia hanana.
ʻO kekahi o nā moʻolelo moʻolelo kaulana loa o ka Baibala e haʻi aku ana no ke Kai Loka, ka mea i hoʻomaʻemaʻeʻia i ka Honua o nā poʻe hewa. I ka manawa hoʻokahi, aia nō nā mea kānalua e manaʻoʻiʻo nei he mea hou kēia, aʻaʻole i hanaʻia kekahi mea. I ka wā i hala koke nei, ua hoʻonāʻeha nā meaʻepekema i ka lehulehu, me ka'ōleloʻana ua loaʻa iā lākou kekahi mau hōʻailona o ke kahawai o ka Baibala.
1. Nānā i nā kūlanakauhale kai lalo
ʻOiaiʻaʻole iʻike nuiʻia ka moana honua,ʻaʻole hoʻi i ka hapalua, uaʻikeʻia he nui o nā kūlanakauhale ma lalo o ka moana a me ko lākou mau koena. ʻO ka mea e mahalo ai,ʻo ko lākou mau makahiki ke kūlike me ka manawa o ke kahe. ʻO kekahi hiʻohiʻona ke kūlanakauhale o lalo o Yonaguni, ma waho o ke kahakai o'Okinawa. He moʻolelo kahiko kahiko e pili ana i ke kai o lalo, kahi i waihoʻia ma kahi hoʻokahi. Manaʻo nā kānakaʻepekema ua hoʻopauʻia nā hale no ka hopena o ke kai.
2. Ka nui o nā kānaka
ʻO kekahi manaʻo'ē aʻe, i hoʻohanaʻia e like me ka hōʻike, e hōʻike ana ināʻaʻole he kahe, kahi e hoʻonele ai i nā heluna o ka Honua, i kēia manawa e hoʻomāhuahua nuiʻia ka heluna o nā kānaka e noho nei ma ka honua, a me kahi nui o nā lua kupapaʻu. I kēia manawa, ua kūlike ka heluna kanaka i ka hanana: hoʻokahi manawa i ho'ēmiʻia ka heluna kanaka o ka Honua iʻewalu mau kānaka.
3. Ka moʻolelo hoʻokahi
Ua hōʻikeʻia ma ka hōʻoiaʻana o nā palapala hemolele kahiko i kaʻaneʻane kokoke i nā civilization a pau nā moʻolelo e haʻi e pili ana i ke kahe nui i hana i ka wā i hala. ʻO kaʻoiaʻiʻo o nā moʻolelo e like like me nā mea kiko'ī,ʻoiai i kēlā mau civili iʻikeʻoleʻia e kekahi me kekahi, he mea kānalua ia.
4. Nā mea manu e makemake e pakele
Uaʻike nā kānakaʻepekema i kēlā me kēia ao ma nāʻenehana'ē aʻe i uka o nā mauna i ka nui o nā'ōpū o nā holoholona i kahi hui likeʻole, i ka piʻiʻana i nā mauna i mea e pakele ai lākou mai ka wai.
5. ka papa hana mua i hanaʻia
ʻAʻole hiki ke noʻonoʻoʻia kēiaʻike, akā, he manaʻo nui loa kēia: aia kahiʻano o ka papahana Göbekli-Tepe i hana muaʻia ma hope o ke kai. Ma luna o nā paia o nā luakini me 12,000 ka mōʻaukala, ua loaʻa nāʻike no ka nohoʻana o kaʻoihana wai a me ka mahiʻai.
6. Ka hōʻoia mai Kina
ʻO nāʻike e pili ana i ke kai e pili ana i ka'ōlelo Haina. Aia nā hieroglyphs i loko o ia mea, e pili ana i ka puke o Genesis. Eia kekahi laʻana,ʻo ka hua'ōlelo "moku" i loko o nā hieroglyphs, e hōʻike ana i nā hua'ōlelo: ka moku,ʻewalu, ka waha. Hiki ke hoʻopauʻia kēia, e like meʻewalu mau waha -ʻewalu kānaka i pakele i ke kai.
7. Ka moku o Noa
Wahi a nāʻatikala kahiko,ʻo ka moku ma hope o ke kai a hiki i ka honua ma ka'āina o Turkey. Ma kēia wahi e kū pono ana i ka mauna Ararat, uaʻikeʻo David Allen i ke koena i laweʻia e ia no nā mea kiko'ī o ka pahuʻo Noa. ʻO ka mea e mahalo ai, e pili ana ka nui i nā mea i ho'ākākaʻia ma nā kikokikona kahiko. Ma waena o kahi iʻikeʻia ai, ua kapaʻiaʻo Naksuan - "ʻO Noah Noa." Ma ke ala, uaʻikeʻia ka hoʻonaʻauao i ka hopena o ka makahiki 1940, ma hope o ke kālaʻiʻana o ke ōlaʻi.
8. Nā inoa kūikawā o nā mō'ī Sumerian
I ka wā o kaʻimiʻiaʻana o Sumer kahiko, ua loaʻa iā ia he relic, i kapaʻiaʻo "List of kings of Sumerian." Hoʻonohonoho i nā aliʻi i noho ma ke poʻo o ka moku'āina ma mua o ka hoʻopiʻiʻana i ka wai, a,ʻo ka mea nui loa, ua hoʻomaluʻia lākou no nā haneli haneli. Ua'ōleloʻia kekahi mau lā i noho lōʻihi nā mō'ī ma mua o ka poʻe hou. Ma hope o ke kaiakahe iʻikeʻia ka manawa o ka nohoaliʻi. Aia kekahi poʻeʻepekema e manaʻoʻiʻo nei ua lilo ka Lohi i nā loli koʻikoʻi:ʻo ia ka mea i hoʻopilikia i ka manaʻo ola o nā kānaka.
9.'Oiho o ka nohoʻana o Noa
Ua manaʻoʻiaʻo Noa nui ka hapalua o waena o Babulona a me'Ura. Uaʻikeʻia kahi pūʻulu haʻahaʻa maʻaneʻi, i kālaiʻia i ka makahiki 1931. Ua hoʻoholo ka poʻeʻepekema ma lalo o lākou nā haunaele o nā kūlanakauhaleʻekolu:ʻo ka luna kiʻekiʻe e pili ana i ka manawa o ke aupuni mō'īʻekolu o Ur,ʻo ka waenaʻo ia ke kūlanakauhale o nā poʻe Sumerian kahiko, aʻo ka mea haʻahaʻa heʻoi aku. ʻO ka papa e pili ana i ka manawa o ke kai e kau ana ma waena o ke kūlanakauhale waena a me ka lalo, a he kōmeʻe āmoku ia, kahi hui o ke one a me ka lepo, a paʻa maoli. ʻAʻohe kūlana o ke ola kanaka maʻaneʻi.
10. Ke kauʻana o ka moana ma ka'āina
I ka makahiki 2004, ma nā wahi mauna o Madagascar, uaʻikeʻia nā hale kūikawā kūikawā, e pili ana i ka moana, ma ka'āina. Ua hanaʻia lākou ma muli o ka hana wai, e like me ke kai eʻe. Ua aʻo pono nā Ecoarchists ma kahi o Madagascar. Ua hoʻoholo lākou i ka hoʻohālikeʻana o keʻano o keʻano o ka hale i ka nui o ka wai. Ua manaʻoʻia nō hoʻiʻo ia ke kumu o ka lua pele ma lalo o ka Moana'Anelani, i hanaʻia no ka hāʻuleʻana o ka pūpū.
11. Ka'ōlelo a ka mea lawe ukali a me ka pahu
I loko o ka pukeʻo Genesis,ʻo ka hana o ke kālaiʻana i kahi moku kaulana, heʻano olonā kona, ua weheweheʻia ma ka lawaʻana o nā mea: ua paʻa loa ka pahu a paʻa loa. He mea paʻakikī ke noʻonoʻo i ka manawa e hiki ai i kahi kanaka ke piʻi mai me kahi hana like no kahi moku kūikawā. ʻOiai, uaʻoi aku ka nui o nā'ōlelo. He meaʻono i ka holo like o nā mea halihali o nā mokulele i kēia manawa, no laila ke kū'ē nei lākou i kaʻino.
12. Nā pepa nui a koʻikoʻi
I ka makahiki 1940, ua loaʻa i nāʻepekema nā palapala pilikino, a kapaʻia lākouʻo "Dead Sea Scrolls". ʻO ka weheweheʻana o ka'ōlelo he wahi hāmama, no ka mea, ua hōʻikeʻia ka Deluge Nui a me ka moku, a me nā mea kiko'ī. Ma ke ala, nā kānakaʻepekema, e hilinaʻi ana ma kēia huahana, e'ōlelo ana i ka pahu e like me keʻano o ka pyramid.