ʻO Chess kekahi o nā mea kahiko a puni i ka honua. He nui ka poʻe ma ka honua holoʻokoʻa e pāʻani i ka hopena a me kaʻoihana. Ua hoʻolaʻaʻia ka International Day of Chess no ka hoʻonuiʻana i kēia pāʻani.
ʻO ka mōʻaukala o nā'ōpala
ʻO ka mua o nā kāhiko o kēia manawaʻo Chaturanga kēne kahiko,ʻo ia hoʻi, e like me nā mea kākau moʻolelo a me nā kālaihonua, hoʻomaka nā kānaka e pāʻani i ka 500 MH. ʻO ka inoa o nā kānana i laweʻia mai ka hua'ōlelo Pelekane kahiko-ʻo ia hoʻi, "ua make ke mō'ī."
Ma hope mai ua hoʻoponoponoʻiaʻo Chaturanga, a huliʻo ia i loko o ka pāʻani hou me nā huahelu ma ke kahua,ʻo ia hoʻi he 64 mau pūnaewele o kaʻeleʻele keʻokeʻo aʻeleʻele. Hālua nā pāʻani i ka pāʻani, aʻo kēlā me kēia o nāʻoihana he 16 mau'āpana. Aia nā kiʻi a pau i ko lākou mau hiʻohiʻona i ke kuhikuhi o ka neʻeʻana, a me nā koina ma ke kahua. ʻO ka hana o ka mea hoʻokani pākī,ʻo ia ke "pepehi" (ka neʻeʻana e hoʻopau i ke kiʻi) o ka mō'īʻenemi me ka mālamaʻana iā ia iho ma kahi pāʻani. ʻO kēia kahi i kapaʻia "mate", aʻo ka neʻeʻana i mua o ia mea aʻo ia ka mea e hoʻokū koke i ka mō'ī he "shah".
I ka manawa hea i hoʻolahaʻia ai ka International Chess Day?
Hoʻomanaʻoʻia ka World Chess Day ma ka hana a ka International Chess Federation (FIDE) mai ka makahiki 1966. Hāʻawiʻia kēia mākaʻikaʻi i ka makahiki 20 o Iulai , aʻo nā mea a pau i mālamaʻia no kona hoʻolahaʻana, e pili ana i ka hoʻolahaʻana i ka pāʻani a me ka lehulehu o ka honua holoʻokoʻa. I kēia lā i nā'āina he nui nā hoʻolālā kūleʻa o nāʻokoʻa likeʻole, hāʻawiʻia nā haʻawina i nā mea hanohano o kēia hāʻalo, nā kula a me nā pūnaewele o nāʻoihana hoʻonaʻauao hoʻonaʻauao'ē aʻe a me nā haʻawina hoʻokipa e hilinaʻi ana i kēia mau manaʻo noʻonoʻo.