He nui ka poʻe i ka hua'ōlelo "HIV," me ka manaʻo he hoʻopaʻi make kēia. ʻO kaʻoiaʻiʻo, he nui nā'ōlelo hoʻomana weliweli e piliʻole ana i kaʻike.
ʻO nā hua'ōlelo e hoʻohana ana i ka hōʻailona o ka maʻi HIV, hiki ke nānāʻia he moʻolelo hilahila no nā mākua. He nui ka poʻe iʻike i keʻano o ia mea, akā,ʻaʻohe kūpono o kaʻike aʻo ka hoʻopunipuni. ʻO ka manawa kēia e kau i nā kiko ma luna o "a" a maopopo i kēia kumuhana koʻikoʻi loa.
1. ka maʻi o nā mea inu lāʻau lapaʻau, nā kaikamahine i maʻalahi ka maʻalahi a me nā hui o nā kānaka i nele.
He kuhihewa ka manaʻo e hikiʻole i ka maʻi ke hoʻopā iāʻoe. Ma ka hōʻikeʻana i nāʻikepili,ʻo ka hana maʻamau o ke kēpauʻana o ke olakino, he moekolohe, a he mea nuiʻole ka pilina. ʻO ke kumuʻole aia kahi'āpana mai ka haʻuki me kahi kaula lolo, no ka make koke o ka maʻi ma waho. ʻO nā kumu'ē aʻe no ka hoʻoiliʻana:ʻo ka hānauʻana, ka hoʻohanaʻana i nā mea lapaʻau lāʻau kinoʻole a me nā koko kīpī.
2. He pōkole ke ola ma ka hōʻikeʻana i ka maʻi.
Uaʻoiaʻiʻo kēia'ōlelo i nā makahiki 90, i ka wā i hoʻomakaʻia ai ka maʻi ahulau mua loa aʻo ka poʻe i hana i ke kūkoko o ka maʻi HIV ua hōʻea i ka papaʻeha o ka maʻi. Ma ke ao hou, ua loli nā mea a pau, e like me ka hoʻomohalaʻana o nāʻepekema i kekahi lāʻau lapaʻau e kōkua i ka poʻe i pakele i ka makahiki e ola ana. Ua aʻoʻia kekahi lāʻau lapaʻau e kāohi i ka laweʻana o ka maʻi mai ka makuahine a ke keiki. I kēia mau lā, ua kūkuluʻia kahi lāʻau lapaʻau e hāʻawiʻia i nā poʻe i pilikia e pale.
3.ʻike wau i ka maikaʻi,ʻo ia hoʻi,ʻaʻole wau i loaʻa ka maʻi.
ʻO ka mea pōʻino, nuiʻole ka poʻe i manaʻoʻole lākou e lawe nei i kēia maʻi, no ka mea,ʻaʻole hiki ke hele pū me nā hōʻailona maʻi. Eia kekahi, hiki i ka maʻi HIV ke hūnā ma lalo o ka maʻi me kahi kiʻekiʻe wela a me nāʻike likeʻole no nā maʻi he nui.
4. Ka hōʻoia o HIV = AIDS.
Maanei he mea pono e nānā i ke kumu o kēia mau manaʻo. No laila, ke hōʻike neiʻo HIV aia he huakaʻi i loko o ke kino e hōʻeha a luku i nā pūnaewele e hakakā ana i nā maʻi a me nā maʻi. No ka AIDS, wehewehe i ka hopena o ka maʻi, ke hikiʻole i ka'ālia ke hakakā me nā maʻiʻino a me nā maʻi. ʻO ka hoʻololiʻana mai kekahi maʻi i kekahi e ulu aʻe i loko o kekahi mau lā, ināʻaʻohe kanaka e lawelawe i ka lāʻau. Me ka hoʻohanaʻana i nā lāʻau lapaʻau hou, hiki iā ia ke pale i ka uluʻana o ka maʻi HIV i ka maʻi.
5. hiki ke ho'ōlaʻia ka maʻi.
Me he mea nuiʻole ka poʻe i makemakeʻole, akāʻoiai naʻe he mea olaʻole kēia maʻi. Ke hana mau nei nā kānakaʻepekema i ka'ōpala, akā no ka mea,ʻaʻole i holomua nā ho'āʻo. Pono nā kānaka maʻi e mālama i nā kauka a ke kauka e hoʻomalu i ka maʻi aʻaeʻole e ulu.
6. Hiki iāʻoe ke maʻi i ka honi a me ke kuhi lima.
Makemake nā poʻe o kēia au hou i ka kohoʻana i ke mele, a ua kapaʻia lākou he poʻe me nā maʻi kūikawā likeʻole, e like me ka maʻi HIV. E manaʻoʻiʻo mai iaʻu,ʻaʻohe mea weliweli i loko o nā lima, lima lima, kiss a me nā mea pilikino pili like, no. ʻAʻole i loaʻa ka maʻi i loko o kaʻala,ʻaʻole e hoʻounaʻia e kaʻaoʻao o ka home a ma waho o ke kino e make koke wikiwiki, no laila, mai hōʻike aku i kouʻano lapuwale a hōʻinoʻole i nā poʻe ponoʻole.
7. hiki iāʻoe ke loaʻa i ka maʻi ma ke kamaʻilioʻana me ke koko a ma nā maʻi ākea.
ʻO kekahi o nā mele kuʻuna maʻamau, i hoʻoholoʻia e nāʻepekema. ʻO nā hihia i ka laweʻiaʻana o ke HIV ma o kaʻokiʻia a iʻokiʻokiʻia paha,ʻaʻole i kākauʻia. Laweʻia ka maʻi ma o ka hulinaʻana me kahi nui o ke koko mai kahiʻeha koko hou, e like paha, hiki i kēia mau mea ke loaʻa i nā kauka lāʻau hōkele, no laila e hoʻohana mau lākou i nā mīkina lima.
8.ʻO ka hoʻoiliʻia o ka maʻi he namu.
ʻO kekahi'ōlelo'ē aʻe e hiki ai i ka poʻeʻepekema keʻakaʻaka. ʻO ka uluʻana ma o ka vīnega o kahi makika a iʻole nā mea'ē aʻe e hukiʻia ai ke koko e hikiʻole, no ka mea, i ka wā o ka vīnegaʻaʻole lākou e komo i ke koko o ka mea i hana muaʻia.
9.ʻO ka wahine i hoʻopilikiaʻia e hānau i kahi keiki hānai.
Heʻoiaʻiʻo, hiki i ka maʻi ke hāpai i ka hāpaiʻana, ka hānau hānau a me ka hānaiʻana, akā, no ka hopohopo o nā makuwahine i ka wā e pili ana i kā lākou mau keiki, ke hana nei lākou i ka hana kūpono a hōʻole i ka hānaiʻana. Ma muli o ka hoʻokōʻana o ka wahine i nā kauka a pau o ke kauka, e hoʻemiʻia ka hopena o ka maʻi.
10. Hoʻomohoʻana i nā nila ma nā hui, nā cinemas a me nā wahi lehulehu.
ʻO ka'ekepeka, i hoʻolahaʻia no nā makahiki he nui, hōʻike i nā poʻe maʻi e hoʻonele nei i ka heleʻana i nā wahi lehulehu, kahi o nā poʻe i'ōwili i ke koko me ko lākou koko e pāpaleʻia aiʻole e kau i nā nila ma nā noho ma ke kime. ʻO kaʻoiaʻiʻo, he mea lapuwale kēia, a no ka manawa a pau,ʻaʻole i kākauʻia kekahi hihia o ka maʻi HIV ma kēiaʻano.
11.ʻAʻole e pale ka condom no ka kū'ē i ka maʻi.
ʻO kaʻoiaʻiʻo uaʻike lōʻihiʻia ka lōʻihi i ka poro microscopic pores. Akā,ʻo ka condoms maikaʻi, i hoʻohana ponoʻia, e hoʻomalu ponoʻia. No kaʻaʻaʻole o ka condoms i ka wai,ʻo ia hoʻi,ʻaʻole hiki ke komo i loko o kekahi'ōpena.
12. Ke kumu hoʻokahi wale nō o ka maʻi HIV
E hoʻomanaʻo i ka helu 4? ʻO kēia ka mana o ka WHO. No laila, e hoʻomākaukau ...ʻAʻole ka hewaʻo HIV i kumu o ka maʻi AIDS! ʻO kēlāʻano hoʻonani weliweli i ka 20 o ka makahiki o ka lāʻo'Adioka i hoʻopukaʻia e ka poʻe i kapaʻia he poʻe akamai. ʻO Peter Duesberg, he kanaka lapaʻau i ke Kulanui o Kaleponi, ua hōʻoia mai iā mākouʻaʻole lawa ka hōʻike ma ka honua e pili i ka maʻi HIV i ka maʻi. Ke manaʻoʻiʻo nei kekahi pūʻulu o nā kānakaʻepekema he kaulana nā pilikia a pau e pili ana i kēlā maʻi e like me ka maʻi AIDS, he meaʻole ia ma ka pahu kālai lāʻau a me ka kipi i ke kanaka. Ua hōʻikeʻo Duesberg:
"Inā lākou i haʻi mai iaʻu he HIV koʻu,ʻaʻole au e hopohopo i kekahi no ka lua."
Hiki paha i ka mea i koe ke hopohopo?